Saygıdeğer Yerel Haber Gazetesi okurlarım, yaz mevsimigördüğünüz gibi yavaş yavaş etkisini kaybediyor. Bu yazım yayınlandığında ise ,mübarek Ramazan Bayramı ve buna bağlı olarak ta bol şeker ve tatlı ağırlıklı geçirmiş olduğumuz 9 günlük tatil de sona ermiş, muhtemelen iş başında adaptasyon ile ilgili sıkıntılarımızla baş başa kalmış olacağız. Havalar daha da serinleyecek, sararan yaprakların önümüzde daha fazla uçuştuğunu fark edeceğiz. Mevsim gereği; soğuk algınlığı, grip, bronşit gibi üst solunum hastalıkları ve niceleri bizlerle daha çok haşır neşir olmaya başlayacak. Daha önceki yıllardan edindiğimiz tecrübeye dayanarak, bizlerde pusuda bekleyen bu amansız hastalıklara karşı vücut direncimizi, bağışıklık sistemimizi kuvvetlendirmek için beslenmemize dikkat etmek telaşına düşeceğiz. Ayrıca, kendimizi daha sıkı giyinmek zorunda hissedeceğiz. Bu nedenle bu sayıdaki yazımda, sporun direkt içinde olalım veya olmayalım hepimize her zaman gerekli olabilecek hatırlatılması gereken bazı önemli püf noktalarını sizlerle paylaşmak istedim.
Dünya Sağlık Örgütü bu mevsime yönelik şu önerilerde bulunmaktadır: vücut direncinin düştüğü bu mevsimde Antioksidan özelliğe sahip A, C, E vitaminleri, selenyum, çinko, magnezyum gibi minerallerin, omega yağ asitlerinin alımını artırmayı önermektedirler. Ancak önerilen bu besin maddelerinin doğal olması şarttır. Balık, süt, yumurta , kayısı, ıspanak, havuç gibi besin kaynakları önemli oranda A vitamini içermekte olup, güçlü antioksidandır. Bu besinler vücudun savunma sisteminde görev almakta, vücudu olumsuz etkilerden korumaktadır. Ayrıca, C vitamini de Antioksidan özelliğe sahiptir. Maydanoz, dere otu, yeşil biber, tere, ıspanak, narenciyeler ( portakal, limon. mandalina vs) kuşburnu C vitamini yönünden çok zengindir. Ceviz, fındık, kuru baklagiller, tahin gibi besinler ise E vitamini yönünden çok zengin olup, antioksidan özelliğe sahiptir. Ayrıca; balık, balık yağı, omega yağ asitleri de vücudun bağışıklık sisteminde büyük öneme sahiptir. Dünya Sağlık Örgütü ayrıca, bu aylarda fiziksel aktivitenin azalabileceğini göz önünde bulundurarak, bu mevsimde yapılacak egzersizlerin sağlık açısından önemine de değinmektedir. Başta tempolu yürüyüşler olmak üzere, yüzme, bisiklete binme , tenis, aerobik, jimnastik vs gibi aktivitelerin günde en az yarım saat yapılması önerilmektedir. Takdir edersiniz ki bu öneriler sporu amatör olarak benimseyenlere yöneliktir.
Tabii ki; sonbahar ayı, hüzün ayı. Psikolojik olarak insan vücudu yaprakların sararıp dökülmesinden etkilenebilmektedir. Bu hüznü, magnezyum ve potasyumdan zengin muz, C vitamini deposu taze sıkılmış portakal, greyfut, mandalina suyu ve omega-3 yönünden zengin cevizi ara öğünlerimize katarak en aza indirebiliriz. Yaz aylarında edindiğimiz su içme alışkanlığımızı , bu mevsimde de günde en az 10 bardak su içerek sürdürmek sağlığımız açısından çok önemlidir. Bilim adamları günde 3 ana, 3 ara öğün şeklimde düzenlenen bir beslenme tarzını önermektedirler. Sofralarımızın sebze, meyve, salata ve tahıl ürünleri yönünden zengin olması, posa açısından da zengin olmayı sağlamakta ve mevsimsel değişime bağlı oluşabilecek peklik(kabızlık) faktörünü de ortadan kaldırmaktadır. Bunun yanında besinin cinsi ve pişiriliş tarzı da çok önemlidir. Şöyle ki; Besin alımında kızartma, cips, krema, kaymak, sakatat, pasta, hamur işleri vs. gibi sindirimi zor öğelere yer verilmemesi, daha ziyade buğlama, haşlama, ızgara yöntemlerinin uygulanması önerilmektedir.
Yeşilay Yönetim Kurulu Üyesi olarak da; zararlı alışkanlıklara bağımlı okurlarıma, zaten hassas olan başta solunum ve diğer organlarını daha fazla üzmemelerini ve bu mevsimde çok daha dikkatli olmalarını öneriyorum. Ancak bu mevsimde de canınızın çok çektiği besin kaynaklarından aşırıya kaçmadan nefis köreltmek amacıyla yiyebileceğimizi ama, asla gam yemememizi diliyor, saygılar sunuyorum.
DOÇ. DR. VEHBİ ALTUNÇUL
İ.Ü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi D.H. Araştırma laboratuarı Müdürü
valtuncul@istanbul.edu.tr
