Facebook Twitter Linked-in Whatsapp

 

Değerli Tüketiciler bu günkü köşe yazımda,

İlaç tüketicilerinin tazminat talepleri nasıl oluşur, kısaca bir inceleyelim tüketici neyapmalı,                                                                                                                       OLAY-1: Eczaneye gittiniz ve reçetesiz satılabilen bir ilaç aldınız. Diyelim ki, bu ilacı kalp hastalığı olanların kullanmaması gerekiyor. Kullanım talimatına şöyle bir göz gezdirdiniz; çok küçük punto ile yazılmış olduğu için ve özellikle vurgulanarak belirtilmediği için orada yazılan “kalp hastalığı olanlar kullanmamalı” talimatını göremediniz.                                                      İlacı kullanmaya başladınız; kalp rahatsızlığınızı tetiklediği için çok ciddi rahatsızlanmanıza veya (Allah göstermesin) ölümünüze sebebiyet verdi.

OLAY-2: Aldığınız ilacın sizi toplum içerisinde küçük düşürecek bir yan etkisi oldu. İlacın kullanım talimatına tekrar baktınız ve o yan etkinin yazılı olduğunu ve fakat çok küçük punto ile yeterince dikkat çekilecek şekilde olmadığını gördünüz. Yahut kullanım talimatını Latince terimlerle yazılması sebebiyle anlayamadığınızı fark ettiniz.

OLAY-3: İlacı tok karnına kullanmanız gerekirken aç karnına kullanmışsınız veya tam tersi olmuş. Yahut günde 2 kere kullanmanız gerekirken 3 kere kullanmışsınız. Yanlış kullanımdan ötürü başka hastalıklar ortaya çıktı. İlacın kullanma talimatında da, ilacın nasıl kullanılması gerektiği bölümleri yine küçük puntolarla yazıldığı için veya Latince terimlerle süslendiği için gözünüze çarpmamış; dolayısıyla diğer ilaçlarınızı nasıl kullanıyorsanız bu ilacı da öyle kullanmışsınız fakat yanlış kullanıma yol açmış.

SORU: Bu durumlarda, ilaç üreticisinden tazminat talebinde bulunabilir misiniz?

Konuyu araştırırken Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan bir yönetmeliğe ulaştım: “Beşeri Tıbbi Ürünler Ambalaj ve Etiketleme Yönetmeliği” Bu Yönetmeliğin 8. maddesi “kullanım talimatı” başlıklı maddedir ve maddede ilacın kullanım talimatında yani prospektüsünde nelerin yazılı olması gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca yine Yönetmeliğin 19. maddesinde, “Bakanlığın  ambalaj ve etiket bilgilerinin okunabilirlik ve anlaşılabilirlik hususunda genel ilkeleri” kılavuz halinde yayınlayacağı belirtilmiştir.

Bu hususta yayımlanmış bir kılavuz var mı diye araştırdığımda 2008 tarihli “Beşeri İlaçların Ambalaj ve Kullanma Talimatının Okunabilirliğine İlişkin Kılavuz” isminde bir belgeye ulaştım.

Kılavuzda kullanım talimatı hakkında şöyle bir ifade var: “Kullanma talimatı üzerinde görünen ayrıntılar ise, en az 8 punto büyüklüğünde karakter ile satırlar arasında en az 3 mm boşluk bırakarak basılmalıdır.” Esasen, ilaç satış işleminin bir tarafında tüketici olduğuna göre bu satış işlemi bir tüketici işlemidir. O halde, işlem öncelikle temel nitelikleri bakımından tüketici hukukuna uygun olmalıdır. Ancak görünen o ki, Sağlık Bakanlığı’nın yönetmeliği ve kılavuzları Tüketici Hukukuna ve Tüketici Kanunu’na aykırıdır.

Neden? Çünkü Tüketici Kanunu (TKHK) m. 4 ‘te “Bu Kanunda yazılı olarak düzenlenmesi öngörülen sözleşmeler ile bilgilendirmeler en az on iki punto büyüklüğünde, anlaşılabilir bir dilde, açık, sade ve okunabilir bir şekilde düzenlenir” hükmü bulunmaktadır.

Bu hüküm doğrultusunda, tüketici hukuku kapsamında hazırlanması zorunlu olan bütün kullanım kılavuzları da (ilaç prospektüsleri de) birer “bilgilendirme” niteliğindedir ve 12 punto büyüklüğünde açık, sade ve okunabilir olmalıdır. Aksi takdirde, tüketiciyi bilgilendirme ve aydınlatma yükümlülüğüne aykırı davranılmış olunacaktır.

Gelelim başta sorduğumuz sorunun cevabına:

CEVAP: Öncelikle durumu ikiye ayırmak lazım:

1-    Reçete ile alınabilen ilaçlar

2-    Reçetesiz alınabilen ilaçlar

Reçete ile alınabilen ilaçlarda hekimin sorumluluğu ve aydınlatma yükümlülüğü ön planda olduğundan dolayı bu hususu bu yazının konusu yapmıyorum.

Gelelim ikinci ihtimale; yani reçetesiz alınabilen ilaçlara. Başta verdiğimiz bütün örnekler reçetesiz alınabilen ilaçlar için verilmiştir.

Her üç örnek olayda da, ilaç üreticisinin sorumluluğu mevcuttur.

Her ne kadar doğrudan satıcı olan eczanelere değil de, direkt üreticinin sorumluluğuna gitmek zor gibi görünse de, Tüketici Kanunu’nun bazı maddelerinin içerisine serpiştirilmiş hükümleri ve Borçlar Kanunu’nun genel mantığını ele aldığımızda üreticinin sorumluluğuna gitmek Türk Hukuku açısından yabancı bir mesele değildir. O halde, Tüketici Kanunu madde 4’te belirtilen hüküm, ilaç üreticileri için de uygulanması zorunlu bir hükümdür.                                                                                                                              Sağlık Bakanlığı’nın yönetmelik eli ile “8 punto olarak yazabilirsin” demesi, kanun hükmü karşısında geçersiz olacağı için hukuken dikkate alınacak bir hüküm değildir.

Dolayısıyla, küçük puntolarla yazılmış ilaç kullanım talimatlarını tüketicinin okumaması veya okuyamaması karşısında ilaç şirketi, ilacın yanlış kullanımı ve yan etkileri bakımından sorumlu olacaktır. Bu durumda tüketici, Tüketici Mahkemelerinde Türk Borçlar Kanunu m.112‘nin hükmü gereğince MADDİ ve yine Türk Borçlar Kanunu m. 56’nın hükmü gereğince MANEVİ TAZMİNAT talebinde bulunabilecektir.

NOT: Farkında değilsiniz belki ama hastalıklarınızın bir bölümü kullandığınız ilaçların yanlış kullanılması veya yan etkileri sebebiyle ortaya çıkan vakıalardır. Bir rahatsızlık sebebiyle doktora başvurduğunuzda, bu rahatsızlığın daha önce kullandığınız ilaçlardan kaynaklanıp kaynaklanmadığını da muhakkak sorun ve doktorunuzdan durumu raporlaştırmasını rica edin! Bilinçli tüketici araştırıp, soruşturup haklarını öğrenip mücadele edendir.

Haksızlığa uğradığınız da Tükoder sizlerin yanınızda olduğunu unutmayınız öğrenmek istediğiniz konuları bize yaza bilirsiniz, sağlıkla kalın bizi takip etmeye devam ediniz.

Telefon: 0212 873 25 23 – orhanruhi@hotmail.com

Tükoder Genel Başkan Yardımcısı,

Tükoder Beylikdüzü Şubesi Başkanı,

Ruhi ORHAN

— KÖŞE YAZISI SONU —